11. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ata Yayıncılık Sayfa 68

“11. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 68 Ata Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

11. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 68

2.2.4. Osmanlı Ekonomisini Düzeltme Çabaları

Osmanlı Devleti, XVI. yüzyıldan itibaren, artan savaş finansmanını karşılamak ve bütçe açığını kapatmak için birtakım tedbirlere başvurdu. Bu doğrultuda ilk olarak mevcut vergilere ek olarak halka yeni vergiler koydu.

VI. yüzyılda deprem, sel, yangın gibi olağanüstü durumlarda toplanan “avarız vergisi” zamanla savaşların uzaması ve gelir kaynaklarının azalmasına bağlı olarak sürekli toplanmaya başlandı. Avarız vergileri, artan hazine açıklarını kapatmada büyük pay sahibi oldu. Yine ordunun sefer masraflarını karşılamak için koyulan “imdad-ı seferiyye” vergisi, XVIII. yüzyıl sonlarından itibaren sürekli hâle getirildi. Halk, bu ve buna benzer vergiler nedeniyle ekonomik güç kaybına uğradı. Bu durum Anadolu’da ayaklanmaların çıkmasına neden oldu. Devlet, işsizlik ve göç gibi yeni sosyal problemlerle karşı karşıya kaldı.

XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti, ekonomiyi düzeltmek ve savaş giderlerini karşılamak amacıyla “iltizam sistemi” adı verilen uygulamayı yaygınlaştırdı. Bu uygulama ile mültezimlerin topladığı vergiler, doğrudan hâzineye aktarılmaya başlandı. Ancak iltizam sistemi ile vergi toplamaktan sorumlu mültezimler daha fazla para kazanabilmek için halk üzerindeki vergi yükünü sürekli artırdılar. Köylüler ise yüksek orandaki vergileri ödeyemedikleri için topraklarını terk edip şehre göç ettiler. İltizam sisteminin yaygınlaşması tımar sisteminin (Görsel 2.16) bozulmasına neden oldu. Bunun sonucunda üretim azaldı. Tımar sisteminin bozulmasıyla tımarlı sipahilerin .sayısında da önemli ölçüde azalma oldu.

Osmanlı Devleti, XVIII. yüzyıldan itibaren iltizam uygulamasına son vererek “malikâne sistemi’Yıe geçti. Malikâne sistemi ile mukataa topraklar ve dolayısıyla geliri doğrudan hâzineye gitmesi gereken vergiler, önemli devlet adamlarına satış bedeli karşılığında ömür boyu kiralandı. Ancak bu kimseler edindikleri büyük mukataaları parçalara bölerek taşradaki mültezimler aracılığıyla idare etmeye başladılar. Diğer yandan malikâne sistemi ile toprağın vergi gelirlerinin miras bırakılması hakkı da getirildi. Bu uygulamalar taşradaki mültezimleri bulundukları topraklar üzerinde güçlü bir konuma getirdi.

İltizam sistemi: Tımar sisteminin dışında kalan bölgelerde kanunların saptadığı vergileri toplama ve devlet hâzinesine aktarma görevinin açık artırma yoluyla yapılmasıydı. Bu sistemde vergi kaynağındaki araziye “mukataa”, ihale sistemine “iltizam”, vergi toplayan kişilere de “mültezim” denirdi.

Değerlendiriniz

İltizam ve malikâne sistemini Osmanlı merkeziyetçiliği açısından değerlendiriniz.

• Cevap: İltizam sistemi, vergi toplama görevini bireylere devrederek merkezi kontrolü zayıflattı. Malikâne sistemi, bu zayıflığı artırarak taşradaki mültezimleri güçlendirip merkeziyetçiliği daha da zorlaştırdı.

11. Sınıf Ata Yayıncılık Tarih Ders Kitabı Sayfa 68 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.