Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

“Aşağıdaki soruları cevaplayınız.” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

• Cevap: 

1. Mustafa Kemal’in fikir hayatını etkileyen tarihî olaylar nelerdir? Belirtiniz.

• Cevap: 

1789 yılında yaşanan Fransız İhtilali sonrasında ortaya çıkan milliyetçilik akımının etkisiyle Osmanlı Devleti’nin Balkan topraklarında yaşayan azınlıklar, bağımsızlık amaçlı isyan etmeye başladı. Bu olaylar Mustafa Kemal’in imparatorlukların parçalandığını görmesini ve ulus devlet modelini benimsemesini sağladı.

Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisinde eğitim görürken 1897 Türk – Yunan Savaşı yaşandı. Mustafa Kemal yaşı küçük olmasına rağmen bu savaşa katılmak istedi.

Bu savaşta Türk ordusu savaş meydanında zafer kazanmasına rağmen barış masasında istediğini elde edemedi. Bu olay Mustafa Kemal’de kazanılan askeri başarıların, siyasal başarılarla tamamlanması gerektiği düşüncesinin oluşmasında etkili oldu.

Atatürk’ün fikir hayatını etkileyen önemli olaylardan biri de 1. Dünya Savaşı’dır. Bu savaşın sonunda yurdumuz işgale uğradı. Tarih boyunca bağımsız yaşamayı ilke edinen Türk milleti esir edilmek istenmekteydi. Padişah ve İstanbul Hükumeti işgallere karşı tepkisiz kaldı. Bu durumda Osmanlı Devleti’nin fiilen yıkıldığını gören Mustafa Kemal, onun yerine milli egemenliğe dayanan yeni bir Türk devleti kurmaya karar verdi.

2. Mustafa Kemal’in öğrenim gördüğü askerî okulların hayatında nasıl bir etkisi olmuştur?

• Cevap: 

1- Mahalle Mektebi – Annesinin ricası üzerine gitmiştir. Geleneksel eğitim veren bir okuldur. 2- Şemsi Efendi Mektebi – Babasının isteği üzerine gitti. Modern eğitim veren bir okuldur. 3- Selanik Mülkiye Rüştiyesi – Burada kısa süre eğitim gördü. Sivil bir ortaokuldur. 4- Selanik Askeri Rüştiyesi – Mustafa Kemal’in gittiği ilk askeri okuldur. Bu okulun sınavlarına gizlice girmiştir ve kabul edilmiştir. Bu okulda okurken matematik öğretmeni kendisine Kemal ismini verdi. 5- Manastır Askeri İdadisi – Sınıf arkadaşı Ömer Naci sayesinde edebiyata ve şiire -hitabete- ilgi duydu. Tarih öğretmeni Kolağası Mehmet Teyfik tarafından tarih bilinci oluştu. Bu durum Mustafa Kemal’in milli sevgisini oluşturdu. Ziya Gökalp, Namık Kemal gibi kişilerden de etkilendi. Fransızca eğitimi aldı. 6- İstanbul Harp Okulu – Bu okuldan TEĞMEN rütbesiyle mezun oldu. 7- İstanbul Harp Akademisi – Bu okuldan KURMAY YÜZBAŞI olarak mezun oldu.

3. Mustafa Kemal’in askerî başarılar elde etmesinde daha çok hangi kişilik özellikleri etkili olmuştur? Açıklayınız.

• Cevap: 

İleri görüşlülüğünün askeri başarısında çok etkili olmuştur. Son derece dikkatlidir ve her şeyi en küçük ayrıntılarına kadar hesaplayabilir. Küçük olaylardan büyük sonuçlar çıkarabilmiştir. Son derece doğru karar veriyordu. Atatürk I. Dünya Savaşı’nın çıkacağını, Almanya’nın yenileceğini önceden görmüş ve söylemiştir. Rehberlik özelliği sayesinde Kurtuluş Savaşı’nda Türk halkına rehberlik ederek vatanı düşman elinden kurtardı. Ümitsizliğe yer vermemesi sayesinde asla umutsuzluğa kapılmayıp düşmanların elinden vatanımızı kurtardı. Vatan severliği Atatürk’ün en önemli kişisel özelliğidir. Vatanı savunmak için hiçbir fedakarlıktan kaçmamıştır.

4. Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu siyasi ortam, Mustafa Kemal’in fikir hayatının oluşmasında nasıl etkili olmuştur?

• Cevap: 

Mustafa Kemal’in fikir hayatının gelişmesinde içinde bulunduğu dönemin olayların büyük rolü vardır. Atatürk’ün çeşitli konular ile ilgili yaşadıkları, gözlemleri ve okudukları bunlardan çıkardığı sonuçlar fikir dünyasının oluşmasında ve zenginleşmesinde etkili olmuştur. Özellikle dönemin Avrupa’sında meydana gelen değişimler Mustafa Kemal’in fikir hayatında en büyük etkiye sahiptir.

Mustafa Kemalin Fikir Hayatını Etkileyen Tarihi Olaylar;

Avrupa’da meydana gelen Fransız İhtilali ve  bunun sonrasında meydana gelen gelişmeler.

• Rönesans Hareketleri
• Reform hareketleri
• Sanayi İnkılabı

Osmanlıcılık

Osmanlı Devleti’nde yaşayan değişik etnik grupların Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik fikrinden etkilenerek bağımsız olma düşüncesinin ortaya çıkması ile Osmanlı Devleti’ni oluşturan bütün milletleri adalet, eşitlik, hürriyet ölçüleri içinde bir arada tutup Osmanlı Toplumunu oluşturmak.

İslamcılık

Millet olmanın en önemli özelliği dindir. Dini birlik devleti ayakta tutulabilir düşüncesiyle İslam toplumlarının devletten ayrılmalarını önlemek amacıyla ortaya çıkmıştır.

Türkçülük

Türkleri milli bir duygu ile birleştirerek Osmanlı bayrağı altında kuvvetli bir unsur olarak yeniden dünya devletleri arasına sokmak amacıyla ortaya çıkmıştır.
Bilim ve teknikte Batı’nın örnek alınması, kültürel yapının korunması düşüncesiyle Yeni Türk Devleti’nin kurulmasında Mustafa Kemal Atatürk’ün ortaya koyduğu milliyetçilik ilkesinin oluşmasında etkili olmuştur.

Batıcılık

Türk toplumuna Batı’da gelişen düşünce, yönetim biçimi, yaşama tarzını getirerek ülkenin gelişmesini, kalkınmasını sağlamak maçıyla ortaya çıkmıştır.
Batı’nın sadece bilim ve tekniğinin alınması gerektiğini savunan anlayış Yeni Türk Devleti’nin temel taşlarından birini oluşturmuştur.

5. Mustafa Kemal’in aldığı eğitimde ailesinin rolü nedir? Sizin eğitim hayatınızda ailenizin etkisi nedir? Açıklayınız.

• Cevap: 

Öğrenim çağına gelen Mustafa’nın okula yazdırılması için anne ve babası hazırlıklar yapmaya başladı. Zübeyde Hanım, Mustafa’nın geleneklere bağlı eğitim ve öğretim veren mahalle mektebine gitmesini, dinî konulara hakim bir insan olarak yetişmesini istiyordu. Babası Ali Rıza Efendi ise daha çağdaş eğitim veren bir okula gitmesini arzuluyordu.
Mustafa önce annesinin isteği doğrultusunda mahalle mektebine gönderildi (1887). Mustafa’nın mahalle mektebindeki öğrenciliği uzun sürmedi. Bir süre sonra babasının isteği ile mahalle mektebinden ayrılarak Şemsi Efendi Mektebine geçti (1888). Mustafa Kemal, bu olayı şu şekilde anlatmıştır:
“Çocukluğuma dair ilk hatırladığım şey, mektebe gitmek meselesine aittir. Bundan dolayı annem ve babam arasında şiddetli bir mücadele vardı. Annem, ilahilerle mektebe başlamamı ve mahalle mektebine gitmemi istiyordu. Gümrükte memur olan babam, o zaman yeni açılan Şemsi Efendi’nin mektebine devam etmeme ve yeni usul üzerine okumama taraftardı. Nihayet babam işi mahirane surette halletti: Evvela geleneklere göre bir merasim ile mahalle mektebine başladım. Bu suretle annemin gönlü yapılmış oldu. Birkaç gün sonra da mahalle mektebinden çıktım. Şemsi Efendi Mektebine kaydedildim. Az zaman sonra babam vefat etti.”
On dokuzuncu yüzyılda Osmanlı Devleti’nin sınırları içindeki okullarda eğitim birliği yoktu. Merkezî denetimden uzak olan eğitim ve öğretim kurumları kendi amaçları doğrultusunda farklı bir müfredat uygulamaktaydı.
Osmanlı topraklarında dinî ağırlıklı eğitim veren medreseler daha yaygındı. Ayrıca çağdaş metotlarla eğitim veren okullar da faaliyet göstermekteydi. Diğer yandan azınlıkların kendi kültürlerini yaşatmak için kurdukları azınlık okullarının yanında yabancı devletlerin Osmanlı Devleti’nden elde ettikleri ayrıcalıklar sayesinde açtıkları okullar da eğitim ve öğretim vermekteydi.
Osmanlı eğitim sistemi içerisinde devlet tarafından desteklenen ve parasız olan askerî okullar çağdaş anlayışa dayalı, pozitif bilimleri ölçü alan eğitim ve öğretim faaliyetleri yürütmekteydi. Mustafa Kemal’in bu okullarda eğitim görmesi onun çağdaş, ileriyi gören, akılcı bakış açısına sahip, ülke sorunlarıyla ilgilenen, vatansever ve olayları objektif (nesnel) yorumlayabilen bir lider olmasında etkili olmuştur.

6. Mustafa Kemal’in çocukluk yıllarında Selânik şehrinin siyasi, sosyal ve kültürel yapısının nasıl olduğunu açıklayınız.

• Cevap: 

Mustafa Kemalin çocukluk yıllarında Selanik’in sosyal durumu şu şekildedir;
Selanik, Müslüman, Musevi, Rum, Ermeni, Bulgar gibi çeşitli milletlerin yaşadığı bir ülkedir. Yani ülkede çeşitlilik çoktur. Her dinden bilgili kişiler vardır. Bu durum Mustafa Kemal Atatürk’ün farklı kültürler, kişilikler ve dinler öğrenmesine neden olmuştur. Sosyal olarak kendini geliştirme fırsatı bulmuş ve birçok kişiden de etkilenmiştir.

Mustafa Kemalin çocukluk yıllarında Selanik’in siyasi durumu şu şekildedir;
Selanik’te yaşayan kişilerin birbirleri ile uyumu, Fransız İhtilali sonucunda yayılan milliyetçilik akımının etkisi ve İngiltere, Fransa ve Rusya gibi büyük devletlerin ara bozuculuğu sonucunda bozulmuştur. Mustafa Kemal Atatürk, bu olay ve durumlardan oldukça fazla etkilenmiştir. Araştırmacı kişiliği ile olayları incelemiştir. Mustafa Kemal Atatürk, olay ve durumlardan ders çıkarmış ve hayatını bu tür durumlara göre şekillendirmiştir.

Mustafa Kemalin çocukluk yıllarında Selanik’in ekonomik durumu şu şekildedir;
Selanik, bir liman kentidir. O dönemde de limanlar üzerinden birçok ticaret gerçekleştirilmiştir. Selanik’in ekonomisi Mustafa Kemal Atatürk zamanlarında oldukça iyi idi. Mustafa Kemal Atatürk, doğduğu yerde olan ticari gelişmelerden de etkilenmiştir. Hayatını bu durum ve olaylara göre yaşamıştır. Mustafa Kemal Atatürk, kişilik özelliklerinin bir kısmını doğduğu yer olan Selanik’te kazanmıştır

7. XX. yy. başlarında Osmanlı Devleti’nin siyasi durumu nasıldır? Açıklayınız.

• Cevap: 

Siyasi Durum

19. yüzyıl ve 20. yüzyıl başları Osmanlı Devleti açısından büyük değişimlerin yaşandığı ve devletin dağılma ve parçalanma sürecine girdiği zamandı. Avrupa’da yaşanan bazı siyasal ve ekonomik gelişmelerin etkilerini bu dönemde topraklarında hissetmeye başlayan devlet, eski ekonomik ve siyasi gücünü kaybetti. 1789’da gerçekleşen Fransız İhtilali ile demokrasi, özgürlük, eşitlik, adalet, laiklik ve milliyetçilik gibi düşünceler Fransa’dan başlayarak tüm Avrupa ülkelerine yayıldı. Bu düşüncelerden Osmanlı Devleti de etkilendi. Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan azınlıklar milliyetçilik akımının etkisiyle bağımsızlıklarını kazanmak için ayaklandı. Bu ayaklanma sonrasında Avrupa kıtasındaki topraklarının çoğunu kaybeden ve sınırları daralan devlet, elinde kalan topraklarını korumakta oldukça zorlandı.

8. Çanakkale Deniz ve Kara Muharebelerinin Türk ve dünya tarihi açısından sonuçları neler olmuştur? Açıklayınız.

• Cevap: 

Türk tarihi açısından önemi ve sonuçları:

1683’te Viyana kapılarından geri dönüldüğü tarihten beri iki asırdan bu yana savaşlarda sürekli yenilen ve toprak kaybeden devletin, dostlarını ve düşmanlarını şaşırtan hiç beklenilmeyen bir zafer kazanması milletin ve ordunun özgüvenini ve direncini artırmıştır. Özellikle Balkan Savaşı hezimetinin millet ve ordu üzerinde yarattığı eziklik ve utancın silinmesi için iyi bir vesile olmuştur. Müttefikler Balkan hezimetine bakarak Türk ordusunun savaş kabiliyetini ve kudretini yitirdiğini düşündükleri için ihtiyatsız ve Türk askerini küçük gören bir anlayışla Çanakkale’ye gelmişlerdi. Onlar bu zayıf tabiatlı Türk askerinin silahını atarak önlerinden kaçacağını zannetmişlerdi. Onlara bu hissi ve emniyeti veren Balkan Savaşı’nda uğranılan yenilgiydi.
Ancak durum çok başka gelişmişti. Türk ordusu tam da aynı sebepten ama müttefiklerin öngördüğü gibi korkup kaçmak yerine Çanakkale’yi Balkan Savaşı hezimetinin, utancının ve lekesinin temizleneceği yer olarak görmüş ve ölümü hiçe sayarak savaşmıştır. Bunun örneklerini Çanakkale ile alakalı yayınlarda görmekteyiz. Mesela Mustafa Kemal, 1 Mayıs 1915’te Arıburnu cephesinde emrindeki birliklere yaptıracağı hücum öncesi birlik komutanlarına yaptığı konuşmada “İçimizde ve kumanda ettiğimiz askerlerde Balkan hacaletinin (utancının) ikinci bir safhasını görmektense burada ölmeyi tercih etmeyenlerin bulunacağını katiyen kabul etmem. Şayet böyleleri olduğunu hissederseniz derhal onları kendi ellerimizle kurşuna dizelim” diyerek bu duyguyu açığa vurmaktaydı. Yine Hamdullah Suphi’nin Çanakkale’yi ziyaretinde bir hastanede gördüğü yaralı bir yedek subayın yarasını sarmaya çalışan sıhhiye erine şöyle söylediğini yazar: “Ko aksın! Balkan lekesini ancak bu kan temizler.”
Çanakkale’de savaşanlar, devletin ve hilafetin merkezi olan İstanbul’u ve Osmanlı o zaman dünyada bağımsız tek Müslüman ülke olduğu için aynı zamanda mukaddes toprakları yani Mekke ve Medine’yi de savunduklarını bilerek din ve vatan müdafaasını hakkıyla yerine getirmeye gayret etmişlerdir.
Çanakkale Savaşı Türk milletine özgüven ve milli şuur kazandırmıştır. Burada savaşanlarda manevi bir ruh hâkim olmuştur. Çanakkale’de teknikle imanın mücadelesi olmuştur. Çanakkale’de düşmanın en son sistem silahları ve askeri üstünlüğü karşısında Türk askerinin başarılı olmasının sebebini, Türk askerinin manevi kuvvetinde aramak lâzımdır.
Çanakkale’de bu ruhla savaşan subay ve erler aynı ruhu Kurtuluş Savaşı’na taşımışlar ve milli mücadelenin kazanılmasında Çanakkale’de savaşan komutan ve subaylar etkili olmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır: En başta Mustafa Kemal, Fevzi Çakmak, Kâzım Karabekir, Cafer Tayyar (Eğilmez), Fahreddin (Altay), Selahaddin Adil, İzzeddin (Çalışlar), Şükrü Naili (Gökberk), sonradan cumhurbaşkanı olan Cemal Gürsel dahi Çanakkale’de topçu teğmeni olarak bulunmuştu.
Bu zaferle Türk ordusu güçlükler karşısında azim ve imanla neler yapabileceğini göstermiştir. Vatanı kurtarmış ve bu toprakları Türk milleti için ebedi bir vatan yapmıştır. Samipaşazâde Sezai bunu şöyle ifade ediyor Yeni Mecmua’daki makalesinde: Hiçbir gün düşünen zihinleri terketmeyen, feci ve elemli hatırası her sabah uyanan gözlerden bir an bile uzaklaşmaması gereken Balkan yenilgisi, altı Osmanlı asrını karanlık ve sonsuz bir çöküşe doğru sürüklüyordu ki; Çanakkale zaferi yetişti ve Avrupa’nın hakkımızdaki düşünce ve kanaatini tamamen değiştirdi. Bunun için Çanakkale savunması “üç mucizeler” savaşıdır: Hâli kurtardı. Mazinin “hamaset ve azametini” geri getirdi. Vatanımızı bir “ebedî vatan” yaptı.

Dünya Tarihi Açısından Önemi ve Sonuçları:

Rusya istediği yardımı alamadı ve iç karışıklıklar arttı. İki yıl sonra Çarlık devrilip Bolşevik Devrimi gerçekleşti.
Balkan devletlerinden Bulgaristan Merkezi Devletlere katıldı. Savaşın süresi uzadı.
İngiltere’nin prestiji zedelendi. O kadar ki bu savaşın en büyük planlayıcılarından ve savunucularından olan Churchill yenilgi üzerine hükümetten istifa etmiş ve bir süre politikadan çekilmişti. Yıllar sonra 1923’te başbakanlık için seçimlere girdiğinde meydanlarda ona şöyle sesleniliyordu: “Dardanel’den ne haber!”
Gelibolu’ya müttefikler 500 bin asker getirmişlerdi. Bu askerlerden İngiliz Fransız yarısı kadarı ölü ve yaralı olarak saf dışı kalmıştı. Yahudiler Çanakkale Savaşına katılarak 1917’de İngiltere Dışişleri Bakanı James Balfour, İsrail Devleti’nin kurulmasında bir kilometre taşı olacak ve Balfour Bildirgesi olarak adlandırılan, Yahudilerin lideri Edmond De Rothshild’e gönderdiği mektupta “Haşmetli İngiliz Kraliyet Hükümeti, Filistin’de Yahudi halkı için ulusal bir devlet kurulmasını memnuniyetle karşılamaktadır” ifadelerini kullanacaktı. Bu sözler, dönemin dünya siyasetini en fazla belirleyen ülkesi olan İngiltere’nin, İsrail Devleti’nin kurulması için verdiği icazetti. Yani İsrail Devleti’nin kuruluşunun temellerinde de Çanakkale etkili olmuştur.

9. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra başlayan işgaller karşısında Mustafa Kemal Paşa’nın almış olduğu önlemler nelerdir? Açıklayınız.

• Cevap: 

Kongreler Yapmıştır.
Görüşmeler Ayarlamıştır.
Halkı Bilinçlendirmiştir.
Milli Bilinç Duygusu Oluşturmuştur.

“12. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Adım Adım Yayınları Sayfa 46” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.