“10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 117 Ata Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 117
4.3.5. Osmanlı Şehirleri
Osmanlı Devleti, bir şehri fethedince ilk olarak ana kiliseyi camiye çevirir ve ona Ulu Cami adını verirdi. Bu yüzden hemen her şehirde bir ulu cami vardır. Hemen ardından da şehre bir kadı tayin edilir. Vergiye tabi olanlar-olmayanlar, mahalleler, mahallelerdeki Müslim ve gayrimüslimler, reaya ve askerî sınıf ayrı ayrı her şehir için tapu tahrir defterine geçirilirdi. Bu işlemden sonra o şehir, Osmanlı Devleti’nin resmî bir parçası olma sürecini tamamlamış olurdu. Diğer yandan büyük şehirlerde güvenlik amacıyla yeni askerî birlikler kurulur, sur ve hisarlar inşa edilirdi.
Osmanlı Devleti’nde şehirler genelde ticari faaliyetlerin yoğunlaştığı güzergâhlar üzerine kurulurdu. Bu özellik ekonomik örgütlenmeyi de yakından etkilemiştir. Osmanlı şehirleri genelde iki parçalı işlevsel alana sahipti. Bunlardan ilki konut alanları, diğeri ise ekonomik sahalar ve iş sahaları idi.
Osmanlı şehirlerinin büyük kısmı mahallelerden oluşurdu (Görsel 4.28). Bu mahallelerde Müslim ve gayrimüslim cemaatler; ayrı ayrı, kendi mahallelerindeki mescit, kilise veya sinagog etrafında yerleşmişlerdi. Türk evleri genelde çok katlı değildi. Bu evlerin birinci katı taştan yapılmış olup hizmet katı konumundaydı.
Bu katta depo, samanlık, çamaşır yıkama yeri, tuvalet ve mutfak yer alırdı. Evin üst katı ise oturma alanı olarak kullanılan odalardan ibaretti. Odalar arasında eyvan denen bir bölüm yer alırdı. Eyvan ve odalar, sofaya veya hayata (avluya) açılmaktaydı.
Mahallelerin dışındaki diğer alan, endüstriyel faaliyetlerin yapıldığı ve kırsal kesimle bağlantısı olan zanaatkarların bulunduğu bölgelerdi. Bu bölgelerde dericiler, boyacılar, kesimhaneler, kasaplar, demirciler, çilingirler, bakırcılar, çömlekçiler, saraçlar, gıda maddesi satıcıları gibi grupları görmek mümkündü. Şehre yeni gelenler, sanayide çalışanlar ve şehrin alt sınıfı genelde bu alanda yaşardı.
Şehrin bir diğer ana bölümü ise pazar yeridir. Burada belli başlı idari üniteler, kadı mahkemesi, esnaflar, şehre gelen kervanların indiği hanlar, kervansaraylar ve günlük alışverişin yapıldığı çarşılar yer alırdı. Çarşılarda çeşitli ekonomik, dinî ve kültürel faaliyetler yapılmaktaydı. Bu alan gelişigüzel seçilmiş bir yer değildi. Öyle ki çarşının konumu için kale veya şehir surları, önemli yollar ve önemli kültürel alanlara yakınlık belirleyici rol oynardı.
Şehir merkezinde bulunan diğer bir unsur ise sağlık, eğitim hizmetleri ve kültürel hizmetler sunan külliyeler idi. Osmanlı şehir merkezlerinde bulunan büyük camiler genelde külliye ile bağlantılıydı. Osmanlı şehirlerinin önemli yapılarından biri de imarethanelerdi. Yoksullara, medrese öğrencilerine, tekkelerde kalanlara, yolculara yemek dağıtmak üzere kurulmuş olan imarethaneler; kamu hizmeti gören önemli hayır kurumlan niteliğindeydi.
Tartışalım
Osmanlı şehir planlaması ile günümüz şehir planlaması arasındaki benzer ve farklı yönleri arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
- Cevap: Osmanlı şehir planlamasında, dini, ticari ve sosyal mekanlar belirgin bir şekilde organize edilmişken, günümüz şehir planlamasında daha çok fonksiyonel ve modern ihtiyaçlara göre düzenlemeler yapılmaktadır. Günümüzde, ulaşım ve teknoloji altyapısı gibi modern gereklilikler, şehir planlamasının temel bileşenleri haline gelmiş, fakat Osmanlı döneminde bu tür bir altyapı ve teknolojik gelişmeler göz önünde bulundurulmamıştır.
10. Sınıf Ata Yayıncılık Tarih Ders Kitabı Sayfa 117 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
Yorum Yap