“12. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Sayfa 113 Semih Ofset Sek Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
12. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Semih Ofset Sek Yayınları Sayfa 113
4. Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
İslam tarihinde Hz. Muhammed (s.a.v)’in vefatından sonra peygamberlik görevi dışında devlet başkanlığı görevini yerine getıren kişiye “halife” denilmiştir. Bu anlamıyla halifelik siyasi bir kavramdır. Hz. Muhammed (s.a.v)’den sonra ilk dört halife, Müslümanların ileri gelenleri tarafından seçilmiş, Emevilerle birlikte babadan oğula geçen bir saltanata dönüşmüştür. Memlûklere son verilmesinden sonra Osmanlı Devletı padişahları İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlenmişler ve halife unvanını kullanmaya başlamışlardır. Devletin zayıflamasıyla birlikte halifelik unvanının etkisi de azalmıştır.
TBMM, 1 Kasım 1922’de halifeliği saltanattan ayırarak saltanatı kaldırdı. Osmanlı ailesinden Abdülmecit Efendi (Görsel 3.7) TBMM tarafından sınırlandırılmış yetkilerle halife seçildi. Hilafet sadece dinî boyutu olan bir kurum olarak kabul edildi.
Mustafa Kemal, cumhuriyetin ilanından memnun olmayanların halifeliği rejime zarar vermek için kullanacakları endişesi içindeydi. Nitekim bazı kesimler halifeyi devlet başkanı gibi görüyorlardı. Ayrıca Abdülmecit Efendi’nin törenler düzenlemesi, elçileri kabul ederek millî egemenliğe ters düşmesi, devlet yönetiminde hem Cumhurbaşkanı hem de Halife’nin olmasının devletin yapısında ikilik meydana getirmesi, yeni rejime ters düşen bazı siyasi isimlerin İstanbul’da Halife etrafında yoğunlaşması, Türkiye Cumhuriyetı’nin laik bir sisteme hazırlanması gibi nedenler Mustafa Kemal’i halifeliğin kaldırılması yönünde harekete geçirdi. 3 Mart 1924’te TBMM’de uzun görüşmelerden sonra önemli kanunlar kabul edildi. Halifelik kaldırıldı ve Osmanlı ailesinin yurt dışına çıkarılması kararlaştırıldı. Halifeliğin kaldırılmasıyla cumhuriyetçilik ve laiklik ilkesi doğrultusunda önemli bir adım atıldı.
5. Şeriye ve Evkaf Vekâletinin Kaldırılması (3 Mart 1924)
Şeriye ve Evkaf Vekâleti (Bakanlığı) vakıf, medrese, ibadethane gibi yerleri ve kanunların İslam hukukuna uygunluğunu denetleme görevlerini üstlenmişti. 3 Mart 1924’te kabul edilen bir kanunla Şeriye ve Evkaf Vekâleti kaldırıldı. Başbakanlığa bağlı olarak çalışacak ve halkın ihtiyaçlarını karşılayacak Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu. Başkanlığına Ankara müftüsü Rıfat (Börekçi) Bey getirildi. Vakıflarla ilgili işler için de yine Başbakanlığa bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Şeriye ve Evkaf Vekâletinin kaldırılması laiklik ilkesi ile ilişkilidir.
6. Erkân-ı Harbiye Vekâletinin Kaldırılması (3 Mart 1924)
Şeriye ve Evkaf Vekâletı’ni kaldıran kanunla birlikte Erkân-ı Harbiye Vekâleti de kaldırıldı. Ordunun yönetimi Genelkurmay Başkanlığına bırakıldı. Fevzi (Çakmak) Paşa cumhuriyetin ilk Genel Kurmay Başkanlığı’nı üstlendi (Görsel 3.8). Ordu siyaset dışında tutularak ordu mensuplarının siyaset yapmaları yasaklandı. TBMM’deki milletvekillerinden askerlik görevine devam edenlerden iki görevden birini tercih etmeleri istendi.
3 Mart 1924’te kabul edilen yasalar hangi Atatürk ilkeleriyle ilgilidir? Açıklayınız.
- Cevap: 3 Mart 1924’te kabul edilen yasalar, Atatürk ilkesi olan laiklik ilkesiyle ilgilidir. Bu yasalarla şeriye ve evkaf vekâletleri kaldırılarak din ve vakıf işlerinin devletten ayrılması sağlanmıştır. Ayrıca ordu ile siyasetin ayrılması ve ordu mensuplarının siyaset yapmalarının yasaklanması da Atatürk’ün asker-sivil ilişkilerindeki ilkesine uygun bir adım olarak kabul edilebilir.
12. Sınıf Semih Ofset Sek Yayınları İnkılap Tarihi Ders Kitabı Sayfa 113 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
Yorum Yap